Đọc kỹ bài Phúc Âm hôm nay, chúng ta thấy Chúa Giêsu hình như không đáp ứng lời yêu cầu chính đáng của các môn đệ gì cả. Bởi vì, trong khi các vị “Xin Thày hãy tăng thêm đức tin cho chúng con”, thay vì Người để tay lên đầu các vị để nhờ đó các vị được đầy Thần Linh, cũng nhờ đó các vị được thêm đức tin tỏ tường ngay lập tức, thì Người lại vòng vo nói với các vị rằng: “Nếu các con có đức tin bằng cỡ hạt cải thì các con có thể nói với cây sung này rằng ‘Hãy bật rễ lên xuống biển mà mọc’ thì nó sẽ tuân lệnh các con”. Chưa hết, sau khi khẳng định như thế rồi, Người còn dạy các vị một dụ ngôn khác nữa, về vai trò của một người đầy tớ, người đầy tớ mà cho dù đã hết mình phục vụ chủ, chứ không phải như người quản gia bê bối của dụ ngôn trong bài Phúc Âm hai tuần trước, cuối cùng phải thành thực thú nhận: “Chúng tôi là những đầy tớ vô dụng. Chúng tôi chẳng làm gì khác ngoài nhiệm vụ của mình mà thôi”. Qua thái độ và câu trả lời của Chúa Giêsu trong việc Người tỏ ra đáp ứng lời các môn đệ khẩn nài “Xin Thày hãy tăng thêm đức tin cho chúng con” như thế, chúng ta thấy như thế nào? Hình như Người muốn đẩy trách nhiệm phát triển đức tin, tăng tiến đức tin cho chính các vị, thành phần đã lãnh nhận đức tin từ Người, hay nói cách khác, thành phần đã được Người ban cho đức tin, bằng việc Người đã tỏ mình ra cho các vị. Đó là lý do, theo bài Phúc Âm cách đây 15 tuần, sau một thời gian tỏ mình ra cho các môn đệ, thành phần được Người tuyển chọn theo Người để sau này làm chứng nhân cho Người, Người đã muốn các vị tự trắc nghiệm xem các vị đã tin vào Người tới đâu, đã hiểu Người thế nào, bằng câu hỏi “Phần các con, các con nghĩ Thày là ai?”.
Đúng thế, đối tượng của “đức tin tuân phục” (Rm 1:5) chính là mạc khải thần linh, và nếu mạc khải thần linh được Thiên Chúa thực hiện như “một người gieo giống tốt trong ruộng của mình” (Mt 13:24), thì đức tin tuân phục cần phải được con người tỏ bày ra như một mảnh đất tốt, để hạt giống mạc khải thần linh có thể trọn vẹn trổ sinh tối đa tầm vóc cứu độ của mình. Như thế, việc đức tin tăng triển hay lớn lên thực sự là trách nhiệm của mảnh đất nhận được hạt giống mạc khải thần linh, đến nỗi, chính Chúa Giêsu đã đồng hóa hạt giống mạc khải thần linh với mảnh đất nhận lãnh hạt giống này, khi Người dẫn giải về số phận của các hạt giống rơi vào bốn môi trường khác nhau trong Phúc Âm Thánh Mathêu đoạn 13, câu 18, 20, 22 và 23 như sau: “Hạt rơi trên vệ đường là người… hạt rơi trên đá sỏi là người… hạt rơi vào bụi gai là người… hạt rơi xuống đất tốt là người”. Chúng ta hãy để ý là, trước khi rơi xuống các loại đất, nghĩa là khi còn trong lòng bàn tay của người gieo giống, hay trong dự án cứu độ của Thiên Chúa, thì hạt giống đây là biểu hiệu cho mạc khải thần linh Thiên Chúa muốn tỏ cho loài người biết về Ngài để họ tin mà được sống, thế nhưng, một khi đã tỏ cho loài người rồi, nghĩa là một khi hạt giống mạc khải thần linh đã được gieo xuống đất rồi, thì hạt giống mạc khải thần linh liền bị đồng hóa với loài người, với các loại đất, chẳng khác gì như đã xẩy ra nơi mầu nhiệm và biến cố “Lời đã hóa thành nhục thể” được Phúc Âm Thánh Gioan chân nhận ở đoạn 1 câu 14. Do đó, như vừa nhận định, Chúa Giêsu mới đồng hóa “Hạt rơi trên vệ đường là người… hạt rơi trên đá sỏi là người… hạt rơi vào bụi gai là người… hạt rơi xuống đất tốt là người”.
Tuy nhiên, dù bị đồng hóa với môi trường, hay bị lệ thuộc vào môi trường để có thể tồn tại và phát triển như thế, không có nghĩa là hạt giống mạc khải thần linh tự mình không thể nẩy mầm, phát triển và trổ sinh hoa trái. Trái lại, sự kiện đất tự mình không thể trổ sinh hoa trái nếu thiếu hạt giống chính là dấu chứng tỏ hạt giống tự mình có thể tự nẩy mầm, phát triển và trổ sinh hoa trái, miễn là gặp môi trường tốt đất. Vậy trách nhiệm của mảnh đất chất chứa hạt giống chỉ là trách nhiệm của một người quản gia mà thôi, trách nhiệm chẳng những gìn giữ những gì mình có, phải bảo toàn những gì được ủy thác cho mình, mà còn phải phát triển những gì mình có, còn phải sinh lợi những gì được ủy thác cho mình nữa. Chính vì không trực tiếp dính dáng gì đến khả năng tự mình nẩy mầm, phát triển và trổ sinh hoa trái của hạt giống mạc khải thần linh nơi mình, với thân phận chỉ là một mảnh đất quản gia như thế, mà mảnh đất nhân tính con người chỉ đóng vai trò như một người đầy tớ trong dụ ngôn của bài Phúc Âm hôm nay: “Chúng tôi là những đầy tớ vô dụng. Chúng tôi chẳng làm gì khác ngoài nhiệm vụ của mình mà thôi”. Đến đây, chúng ta mới hiểu được ý nghĩa sâu xa của phản ứng Chúa Giêsu tỏ ra, khi các môn đệ khẩn nài Người “Xin Thày hãy tăng thêm đức tin cho chúng con”, bằng việc Người khẳng định với các vị rằng: “Nếu các con có đức tin bằng cỡ hạt cải thì các con có thể nói với cây sung này rằng ‘Hãy bật rễ lên xuống biển mà mọc’ thì nó sẽ tuân lệnh các con”. Đúng thế, qua lời khẳng định này, Chúa Giêsu ngầm chỉ cho các môn đệ biết bí quyết làm cho đức tin các vị đã có được tăng phát, theo lòng ước mong của các vị.
Phải, “hạt cải là hạt nhỏ nhất trong các hạt giống”, như lời Chúa Giêsu cắt nghĩa trong Phúc Âm Thánh Mathêu đoạn 13 câu 32. “Nếu các con có đức tin bằng cỡ hạt cải”, nghĩa là có đức tin ở cỡ nhỏ nhất, thì câu này nghĩa là gì, nếu không phải nghĩa là “Chúng tôi là những đầy tớ vô dụng. Chúng tôi chẳng làm gì khác ngoài nhiệm vụ của mình mà thôi”. Vậy bí quyết Chúa Giêsu dạy các môn đệ để có thể tạo môi trường thuận lợi cho hạt giống đức tin nơi các vị có thể tăng phát đây chính là việc các vị “hãy hoán cải và trở nên như trẻ nhỏ”, như Người khuyên các vị ở Phúc Âm Thánh Mathêu đoạn 18 câu 3, một lời khuyên Người muốn đề ra để giải quyết vấn đề tranh chấp giữa các vị về ngôi thứ được các vị đặt ra với Người: “Ai là kẻ lớn nhất trong Vương Quốc của Thiên Chúa?”. Nếu “Vương Quốc của Thiên Chúa” đã được Chúa Kitô, Lời Nhập Thể, thiết lập trên thế gian bằng chính cuộc Vượt Qua của mình, và Vương Quốc này còn cần phải được “trị đến” (Mt 6:10) “cho đến tận cùng trái đất” (Acts 1:8), tức cho đến khi được hoàn toàn tỏ hiện trong ngày cánh chung, hay cho đến khi Người đến trong vinh quang, thì quả thực thành phần được Người sai đi sau khi Người phục sinh từ trong cõi chết (x Mt 28:19; Mk 16:15) phải có trách nhiệm là những vị quản gia “trung thành và khôn ngoan” (Mt 24:45), một quản gia với tinh thần của một người tôi tớ xin vâng như Mẹ Maria (x Lk 1:38), thành phần bao giờ cũng thâm tín và tuyên nhận: “Chúng tôi là những đầy tớ vô dụng. Chúng tôi chẳng làm gì khác ngoài nhiệm vụ của mình mà thôi”.
Vấn đề thực hành sống đạo: Theo lời Chúa Giêsu khuyên các môn đệ là thành phần theo Người trong bài Phúc Âm Chúa Nhật XXVII Mùa Thường Niên Năm C hôm nay “Sau khi các con làm xong tất cả những gì các con được lệnh làm thì các con hãy nói rằng ‘Chúng tôi là những đầy tớ vô dụng. Chúng tôi chẳng làm gì khác ngoài nhiệm vụ của mình mà thôi’”, chúng ta có thể áp dụng vào trường hợp đừng tự phụ khi chúng ta làm được một việc gì lành, nhất là khi đóng góp hữu hiệu vào việc chung, đến nỗi đừng có tự đắc là nếu không cò mình thì không ai có thể làm được việc đó. Bởi vì, nếu thực sự là việc của Chúa thì Ngài có thể hoàn thành bằng bất cứ cách nào và qua bất cứ ai. Thế nhưng, trên thực tế, nếu quả thực chúng ta cố gắng chu toàn phần vụ của mình, thì tại sao Chúa Giêsu lại dạy chúng ta phải phủ nhận công trạng của mình, cho rằng mình là đồ vô dụng? Nếu vậy phần rỗi đời đời của chúng ta hoàn toàn là do ơn Chúa, chứ chúng ta chẳng có công gì hay sao?
(Tin Mừng Sự Sống www.tinmungsusong.org buổi phát thanh thứ năm mươi sáu, Chúa Nhật 7/10/2001)
